Szibbolet. Poszukiwania tożsamości żydowskiej w niemieckojęzycznej poezji Bukowiny

W esejach zebranych w tomie Szibbolet Petro Rychło pokazuje różnorodność świata niemieckojęzycznych Żydów Bukowiny – ostatnich spadkobierców Monarchii Austro-Węgierskiej, dla których prawdziwym końcem świata była Zagłada. Krąg literackich przyjaciół i znajomych Paula Celana, najsłynniejszego z czerniowieckich poetów, nie był duży: Alfred Margul-Sperber, Rose Ausländer, Immanuel Weissglas, Alfred Kittner, Alfred Gong, Ilana Shmueli, Else Keren, Manfred Winkler… Razem jednak stworzyli oni dzieło o niezwykłej sile wyrazu, pełne zaskakujących asocjacji i wzajemnych wpływów, a wyrosłe z tych samych żydowsko-niemieckich korzeni. Wszystkim udało się przeżyć ii wojnę światową, ale opuścili Czerniowce na zawsze i rozproszyli się po świecie. Żyjąc już stale w cieniu Zagłady, stali się pisarzami na wygnaniu, którzy nie potrafili zaprzestać pisania w języku swoich rodziców, nawet jeśli był to język morderców. Stąd Szibbolet – znane biblijne słowo, które Celanowi posłużyło jako tytuł jednego z wierszy – to również opowieść o ambiwalencjach własnej tożsamości oraz o życiu na pograniczu kilku kultur, krajów i języków.