Dopo la diaspora del gruppo etnico, la lirica lemka ha espresso con toni ineditamente forti, oltre che autentici e variegati, l’assoluto e incondizionato attaccamento alla terra delle origini, l’amata Łemkowyna – per le carte geografiche Łemkowszczyzna. È essa al contempo “universale, partecipe di tutto quanto sia umano: di ogni cosa possa commuovere individui di qualsiasi nazionalità e lingua”. La sublimazione del rimando al fatto storico e ai suoi risvolti più intimi e particolari messa in atto dagli autori è compiuta a decantare i principi morali a fondamento del riscatto del male di ogni tempo: il rispetto per il prossimo, l’amore per il creato, il senso del sacro.
Nasce da qui la decisione di consegnare al lettore questa parte del repertorio poetico lemko, in un’antologia volta a farne approdare in Italia i primi saggi. Di questo patrimonio letterario – monito a favore di un comportamento etico salvifico per l’umanità – e dell’intera comunità lemka costituita oggi da alcune migliaia di individui, si intende contrastare l’oblio trasmettendone i valori più caratteristici ben oltre i confini geografici originari e invogliando ad una loro più approfondita conoscenza.
Fanno da contrappunto ai brani scatti paesaggistici nonché dettagli architettonici, elementi del folclore e momenti di vita quotidiana immortalati dalla penetrante e ricettiva sensibilità di Simona Ottolenghi e Roberto Gabriele nella terra patria di Nikifor ed Andy Warhol.
Silvia Bruni (dalla Postfazione)
Po rozproszeniu grupy etnicznej, poezja łemkowska przybrała tony niezwykle silne, autentyczne i różnorodne, absolutnego i bezwarunkowego przywiązania do ojczystej ziemi, ukochanej Łemkowyny – na mapach Łemkowszczyzny. A jest ona zarazem „poezją uniwersalną, przeżywającą humanistyczne wszystko: wszystko, co wzrusza ludzi każdego narodu oraz każdego języka”. To sublimacja odniesień do faktu historycznego i do jego najintymniejszych i najbardziej szczegółowych skutków w wykonaniu autorów, spełniona poprzez analizę podstawowych wartości przeciwstawiających się ponadczasowemu złu: poszanowania drugiego człowieka, miłości do tego, co stworzone, poczucia sacrum.
Z takich aspektów rodzi się wybór, jaki przestawiamy czytelnikowi w niniejszej antologii, mającej na celu przybliżenie poezji łemkowskiej Włochom po raz pierwszy. Tej spuściźnie literackiej – wezwaniu do zbawiennej dla ludzkości postawy etycznej – i całej wspólnocie łemkowskiej, dziś liczącej kilka tysięcy osób, chodzi o przeciwstawienie się zapomnieniu przez przekazanie najbardziej charakterystycznych wartości wykraczających poza geograficzny zasięg zamieszkania tych wspólnot i o zachętę do ich głębszego poznania.
Uzupełnieniem dla wierszy opiewających pejzaż czy szczegóły architektoniczne będą fotografie poświęcone elementom folkloru lub życia codziennego, uwiecznione na ziemiach ojczystych Nikifora i Andy’ego Warhola dzięki przejmującej wrażliwości Simony Ottolenghi i Roberta Gabriele.
Silvia Bruni (z Posłowia)
Przełożyła Elżbieta Jogałła
По розбитю, розсіяню соспільности, лемківска поезия прибрала барз сильны, автентычны і ріжнородны тоны абсолютного привязаня до рідной землі, улюбленой Лемковины. А єст она єдночасно «універсальном поезийом, пережываючом гуманістычнe вшытко: вшытко, што зворушат люди каждой нациі і каждого языка» (Збіґнєв Сятковскій). То сублімация однесінь до історичного факту і до його найінтымнійшых і найдетальнійшых наслідств в выконаню авторів, створена дорогом аналізы основных вартости, што противлят ся одвічному злу: пошаны другого чловека, любови до того, што створене, почутя сакрум.
З такых аспектів родит ся выбір, што представленый є чытательови в антолоґіі, цілю якой є приближыти лемківску поезию Італиянцям першый раз. Тій літературній спадковині – закликови до сохраняючой чловече добро етычной поставы – і цілій лемківскій спільноті, што днес чыслит парунадцет тисячи осіб, іде о протиставліня ся забытю через переданя найбарже характеристычных вартости, што выходят поза ґеоґрафічну обшыр прожываня той спільноты, і о заохочыня до єй глубшого познаня.
Дополніньом верши будут фотоґрафіі вказуючы краєвид, архітектонічны елементы або елементы фольклору і штоденного жытя, зроблены на рідній земли Никыфора і Енді Варголя завдякы проникаючій вражливости Сімоны Оттоленґі і Роберта Ґабрієле.
Сільвія Бруні (зо завершаючого слова)
Перевела Наталия Малецка‑Новак
