Gdy mowa o typowych zagadnieniach filozoficznych związanych z Szoa, od razu nasuwa się problematyka aksjologiczna i antropologiczna, czasami teologiczna. W samej rzeczy, główny problem teodycei, a więc obecność zła w kontekście przymiotów Boga, nabiera szczególnego sensu w obliczu Zagłady, bo przecież malum o takim nasileniu stanowi nie byle jakie wyzwanie dla teologów. (…)
Inną kwestią aksjologiczną związaną z Holokaustem jest to, co Hannah Arendt określiła jako banalność zła, a więc fakt, że masowymi mordercami stali się zwykli ludzie, zbrodniarze zza biurka (…). W planie antropologicznym jawi się kwestia wolności, odpowiedzialności, indywidualnej i zbiorowej, a także granic cierpienia. Wszystko to są jednak rzeczy dobrze znane filozofii, a nowość polega tutaj tylko na skali zjawiska. Stawianie nowych pytań w filozofii jest ryzykowne, bo nigdy nie wiadomo, co jest nowe, a co stanowi jeno reinterpretację tego, co znane od dawna, tyle że pod inną postacią. Z tym zastrzeżeniem można zasugerować między innymi następujące pytania: Do jakiego stopnia tradycyjne kategorie podmiotowe i przedmiotowe mają w ogóle zastosowanie do analizy
Holokaustu? Co to znaczy powiedzieć, że ktoś działał, został uprzedmiotowiony, poznawał, wybierał, odpowiadał itd.? Jakie są granice, jeśli jakiekolwiek, pomiędzy winą zbiorową a indywidualną, sprawstwem a współdziałaniem? Pytania te nasuwają kolejny problem, (…) mianowicie sprawę reprezentacji Holokaustu…
