Wielka czystka

Aleksander Weissberg-Cybulski (1901-1964) – urodził się w Krakowie. Studiował min. matematykę oraz fizykę na Uniwersytecie Wiedeńskim. Już wtedy sympatyzował z komunistami, stając się dość szybko członkiem austriackiej partii komunistycznej. Następnie wyjechał do Berlina, gdzie podjął pracę w Instytucie Fizyki Technische Hochschule. Jego sympatie komunistyczne wzmagały się, co zaowocowało w marcu 1931 roku wyjazdem na kontrakt do ZSRR. Weissberg stał się dość szybko cenionym radzieckim naukowcem. W latach 30 XX wieku – pracując w Charkowie – był naocznym świadkiem Wielkiego Głodu na Ukrainie. Pomimo swego oddania partii, został aresztowany przez NKWD w marcu 1937 roku. Życie uratował mu pakt Ribbentrop-Mołotow, na mocy którego – jako obywatel Rzeszy Niemieckiej – przekazany został przez sowietów Niemcom, którzy, widząc jego żydowskie pochodzenie, osadzili go natychmiast w więzieniu. Po dwumiesięcznym pobycie w więzieniu został zwolniony, jednocześnie władze niemieckie wydały mu nakaz osiedlenia się w rodzinnym Krakowie. Po utworzeniu krakowskiego getta dość szybko został zmuszony do ucieczki. Tymczasowo przebywał w bocheńskim i tarnowskim getcie. Kiedy ruszyła machina masowej Zagłady, uciekł do Warszawy i ukrył się po tzw. aryjskiej stronie, znajdując schronienie u późniejszej żony, Zofii Cybulskiej. Niestety oboje wpadli. Weissberg trafił na Pawiak, a następnie do obozu pracy, z którego jednak udało mu się zbiec. Powrócił do Warszawy. Wziął udział w powstaniu warszawskim. Po upadku powstania ukrywał się i wziął ślub z Zofią Cybulską. Chcąc zachować anonimowość przed dobrze mu znaną władzą sowiecką, zdecydował się na przybranie nazwiska żony. W 1948 roku wyjechał wraz z żoną do Szwecji, a następnie do Francji, gdzie osiedlił się w Paryżu. Do końca życia utrzymywał szerokie kontakty z polską emigracją.